Het Zaans Museum is een cultuurhistorisch museum op de Zaanse Schans in de Nederlandse gemeente Zaanstad. Het museum is opgericht in 1998 en toont cultuurhistorische en streekgebonden collecties over de woon- en industriële cultuur van de Zaanstreek. Naast het hoofdgebouw heeft het museum drie locaties met levende geschiedenis op de Zaanse Schans: de Kuiperij, het Jisperhuisje en Wevershuis. Andere dependances van het Zaans Museum zijn het Czaar Peterhuisje in het centrum van de stad Zaandam en het Hembrug Museum op Hembrug.
De (Gekroonde) Poelenburg is een houtzaag-paltrokmolen aan de Zaanse Schans in de gemeente Zaanstad.
Station Zaandam is een spoorwegstation op de Zaanlijn (Uitgeest - Amsterdam) en is gelegen nabij het centrum van Zaandam, de grootste plaats in de Nederlandse gemeente Zaanstad.
De Herkules bevindt zich in de Kalverpolder te Zaandam, ten noorden van de buurtschap Haaldersbroek. Het is een Amerikaanse Windmotor. Ze is als poldermolen geïnstalleerd in 1922. In 1993 is ze vervangen door een elektrisch gemaal. Omdat men voor verval en sloop van dit industriële monument vreesde, werd geld ingezameld voor de restauratie van de molen, die gerestaureerd werd van 1995 tot 1996. Ze ligt nu langs een wandelpad en vormt een van de bezienswaardigheden van de Kalverpolder.
Zaandam is een stad en een voormalige gemeente in de provincie Noord-Holland. De stad heeft 78.820 inwoners (1 januari 2020). Het is qua inwonertal de grootste plaats binnen de gemeente Zaanstad, daar waar Assendelft de grootste oppervlakte heeft.
Het Zijkanaal H is een zijkanaal van het Noordzeekanaal en verbindt het Barndegat op de grens van Amsterdam en Zaandam met het Noordzeekanaal. Het kanaal is in 1876 gelijktijdig met het Noordzeekanaal in gebruik genomen. Het zijkanaal is gezien vanuit IJmuiden het achtste zijkanaal.
Station Zaandam Kogerveld is een spoorwegstation aan de spoorlijn Zaandam – Enkhuizen. Het ligt 2 kilometer ten noorden van station Zaandam, in de wijk Kogerveld. Het is in 1989 in gebruik genomen. Het station is van het type voorstadshalte en ontworpen door ir. J. Bak van Articon. Het station ligt naast enkele sportvelden en een kerk (Sint Jozef). Het station wordt met name gebruikt door mensen uit de wijken Kogerveld, Hoornseveld en 't Kalf. Voor de richting Hoorn/Enkhuizen wordt het ook gebruikt door inwoners van Koog aan de Zaan.
De Kroosduiker is een weidemolen in de Kalverpolder nabij de Zaanse Schans in de Nederlandse gemeente Zaanstad. Het molentje is uitgerust met een waaierpomp en kan zowel met zeilen als met houten borden worden uitgerust. De molen heeft de status gemeentelijk monument.
De Ooijevaar (ook wel als De Ooievaar gespeld) is een oliemolen direct ten zuiden van de Zaanse Schans in de gemeente Zaanstad.
De Kat is de enige werkende overgebleven windverfmolen ter wereld. De molen staat aan de Zaanse Schans in de gemeente Zaanstad. In totaal hebben ca. 50 verfmolens het Zaanse land gesierd.
Het Klaverblad is een kleine houtzaagmolen aan de Kalverringdijk op de Zaanse Schans in de gemeente Zaanstad.
Het Zaanlands Lyceum is een openbare middelbare school dicht bij het centrum van Zaandam. De school verzorgt onderwijs op havo-, atheneum- en gymnasium-niveau.
Het Inntel-hotel in Zaandam (door de uitbater zelf aangeduid als Inntel Hotels Amsterdam Zaandam) is een in 2010 geopend hotel in Zaandam. Het is een opvallend gebouw doordat de buitenkant volledig bestaat uit een opeenstapeling van bijna zeventig losse Zaanse huisjes, uitgevoerd in vier kleuren Zaans groen. Het gebouw is ontworpen door Wilfried van Winden.
De Windhond is een kleine stellingmolen op de Zaanse Schans in de gemeente Zaanstad. Het molentje is gebouwd in 1890 gebouwd door Jan Zwart als verjaarscadeau voor zijn 7-jarige zoon Tijmen. Dit soort molentjes werden vaak gebouwd voor de jeugd, die daarmee een handeltje in biksteen konden drijven. De Windhond is de laatste originele biksteenmolen in de Zaanstreek.
Het Zwarte Kalf is een weidemolen in de Kalverpolder, achter molen de Kat nabij de Zaanse Schans in de Nederlandse gemeente Zaanstad. Hij verving een eerdere weidemolen, genaamd "Het Kalf".
De Jagersplas is een meer nabij Het Kalf in de gemeente Zaanstad, gelegen ten noorden van Knooppunt Zaandam waar de A7 en A8 bij elkaar komen. Het is ontstaan door opspuitingen van zand voor aanleg van de A7 nabij Knooppunt Zaandam en de A8 (Coentunnelweg) in de periode van 1962 tot 1968.
Het Jonge Schaap is een houtzaagmolen aan de Zaanse Schans in de gemeente Zaanstad.
De Hadel is een wipmolen aan de Zaanse Schans, in de Nederlandse gemeente Zaanstad. Deze weidemolen maalt het water in de sloten rond, om het zodoende te verversen. Hij bemaalt dus niet echt meer een polder.
Haaldersbroek is een buurtschap in de gemeente Zaanstad, in de Nederlandse provincie Noord-Holland. Het is gelegen in het zuidoosten van de Kalverpolder aan het eind van de Poel, een uitloper van de Zaan en de Braaksloot tegenover de buurtschap 't Kalf en naast de Zaanse Schans. Haaldersbroek valt net als 't Kalf en de Kalverpolder onder de stad Zaandam. In 1989 woonden er 128 mensen. Het inwoner aantal schommelt rond dit getal.
De Held Jozua is een paltrok-houtzaagmolen in Zaandam en was een balkenzager. De molen staat aan de Houtveldweg ter hoogte van de Ilpendamstraat in de wijk Westerwatering. De molen is gebouwd in of kort voor 1719. De windbrief is afgegeven op 25 juli 1719, maar het gebeurde veelvuldig dat deze windbrief werd afgegeven terwijl de molen al in bedrijf was.
De Os is een voormalige oliemolen aan de Kalverringdijk op de Zaanse Schans in de gemeente Zaanstad.
Het Volkspark is een klein park in de plaats (stad) Zaandam in de gemeente Zaanstad in de Nederlandse provincie Noord-Holland.
Het Czaar Peterhuisje in de Noord-Hollandse stad Zaandam is een houten huisje uit 1632. Het is vernoemd naar de Russische tsaar Peter de Grote die een korte periode in het huisje gewoond heeft. Het huisje is een van de oudste huisjes van Nederlandse houtbouw en is sinds 1823 ter bescherming overkapt door een stenen museumhal. Zowel het huisje als de overkapping zijn een rijksmonument en worden beheerd door het Zaans Museum. Het complex herbergt een kleine historische expositie.
De Zoeker is een oliemolen aan de Kalverringdijk op de Zaanse Schans, in de gemeente Zaanstad. De molen is de enige nog dagelijks in bedrijf zijnde oliemolen. In de Zaanstreek is het een van de vijf overgebleven oliemolens.
De Bonte Hen is een oliemolen aan de Zaanse Schans in de gemeente Zaanstad. De Bonte Hen is de noordelijkste molen aan de Schans. De bekende zaanse molen-auteur Pieter Boorsma heeft in zijn boek "Duizend Zaanse Molens" in totaal 204 oliemolens staan die ooit actief waren in de Zaanstreek.
Hembrug (vroeger ‘’Den Hem’’) is een voormalige buurtschap en monumentaal industrieterrein in de gemeente Zaanstad (Noord-Holland). Het wordt tegenwoordig beschouwd als een deel van de Havenbuurt van Zaandam.
De Westzijderkerk te Zaandam is gevestigd aan de Westzijde, een van de twee straten langs de Zaan. Het is een kruiskerk die tussen 1638 en 1640 gebouwd is en van 1671 tot 1680 uitgebreid is. Het verhaal gaat dat een zwangere vrouw op de hoorns van de stier werd genomen en tegelijk een kind baarde. Sindsdien heet het gebouw in de volksmond Bullekerk. Sinds september 2019 is de kerk een cultureel centrum, waar concerten en evenementen gehouden worden.